طراحی UX چیست؟ چه تفاوتی بین طراحی UX و UI وجود دارد؟

اگر می‌خواهی بدانید طراحی UI و UX چیست، مسیر را درست آمده‌اید. اگرچه طراحی رابط کاربری (UI) و طراحی تجربه کاربری (UX) در طراحی وب‌سایت زیر یک چتر قرار می‌گیرند، تجربه کاربر (UX) و رابط کاربری (UI) دو اصطلاحی هستند که علی‌رغم اهداف و تعاریف متفاوتشان اغلب به جای هم استفاده می‌شوند. برای یک طراح حرفه‌ای و کاربلد، درک این تمایزها در فهم دانش عمومی توسعه و طراحی وب، تقویت مهارت‌های کاربردی و نفوذ به حوزه طراحی UX کلیدی است.

در این مقاله، به سوال طراحی UI و UX چیست به طور مفصل پاسخ داده‌ایم، تفاوت های اصلی بین UI و UX و آنچه را طراحان برای سازمان‌ها در سراسر دنیا انجام می دهند، بررسی خواهیم کرد. اگر این مسائل دغدغه شما هم هست، با پرمون همراه باشید.

طراحی UX چیست؟

برای بررسی اینکه طراحی UI و UX چیست، اول به تجربه کاربری می‌پردازیم. تجربه کاربری (UX) به سفر کاربر (یعنی مسیری که کاربر از اول تا آخر طی می‌کند)، هنگام تعامل با محصولات یا خدمات یک کسب‌وکار اشاره دارد. طراحی UX فرآیند ایجاد محصولات یا خدماتی است که تجربه معنا‌داری را برای کاربران فراهم می‌کند.

این می‌تواند بسیاری از حوزه‌های مختلف توسعه محصول از جمله برندسازی (Branding)، کاربردپذیری (Usability)، عملکرد (Function) و طراحی (Design) را در بر بگیرد.

یکی از راه‌های فکرکردن به طراحی UX، در نظر گرفتن کل فرآیند یا سفری است که کاربر هنگام تعامل با یک محصول یا خدمات تجربه می‌کند. یعنی هر لحظه خودتان را جای کاربر بگذارید و ببینید در این شرایط اگر طراحی محصول به چه شکلی باشد، کاربر رضایت بیشتری دارد؟

مثلا کاربر چطور با خدمات یا محصول آشنا می‌شود؟ از طریق تبلیغات یا وبلاگ‌ها یا چیزهای؟ کاربر چه نوع تعاملی با برند دارد؟ کاربر پس از تعامل با برند و سایت چه احساسی دارد؟ همه این سوالات و موارد دیگر نکات کلیدی هستند که باید در طراحی UX به آن‌ها توجه کنید.

هدف اصلی یک طراح UX این است که کاربران بتوانند تعامل مثبتی با یک محصول یا خدمات داشته باشند. تفاوتی ندارد چه نوع تعاملی باشد؛ خواه این تعامل مشکلی را حل کند، سرگرمی خاصی فراهم کند یا به کاربر برای پیدا کردن اطلاعاتی کمک کند کمک کند و… . در هر حال این تجربه باید در کاربر احساس رضایت ایجاد کند.

طراحی UI چیست؟

حال که تجربه کاربری را فهمیدید، به بخش دیگر سوال طراحی UI و UX چیست، پاسخ می‌دهیم. طراحی UI به رابط‌های واقعی اشاره دارد که کاربران با آن درگیر هستند. فرآیند طراحی رابط کاربری ممکن است شامل دکمه‌ها یا ویجت‌ها (Widgets)، متن، تصاویر، اسلایدر (Sliders) و سایر عناصر تعاملی باشد.

طراحان رابط کاربری همیشه باید اطمینان پیدا کنند که هر عنصر بصری (Visual element)، انتقال (Transition) و انیمیشن (Animation) موجود در یک محصول یا خدمات، زمینه را برای یک تجربه مثبت و روان فراهم می‌کند.

تفاوت‌های کلیدی بین طراحی UX و UI

از آنجایی که طراحان UX و UI اغلب از نزدیک با هم کار می‌کنند، خیلی پیش می‌آید که UX و UI با هم اشتباه گرفته شوند؛ حتی اگر آن‌ها اجزای مختلف طراحی یک محصول یا خدمات را نشان دهند. بنابراین بعد از پرداختن به اینکه طراحی UI و UX چیست، باید به تفاوت‌های این دو نقش هم نگاهی داشته باشیم.

به طور کلی در عین حال که این دو نقش در شرح کار، ماموریت و مسئولیت‌های خود همپوشانی وجود دارند، چندین تفاوت کلیدی هم دارند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

تفاوت اول) دیده‌ها (Look) یا احساسات (Feel)

طراحان UX و UI نقش‌های مرتبط، اما متفاوتی در توسعه محصول دارند. طراحی UI شامل ظاهر یک محصول است؛ یعنی اجزای بصری، رنگ‌ها، شکل‌ها، اندازه‌ها و عناصر تعاملی که به تجربه کاربری قوی کمک می‌کنند.

در همین حال، طراحی UX بر احساسی که کاربر حین استفاده از محصولات یا خدمات دارد، تمرکز می‌کند و به اجزایی می‌پردازد که منجر به تجربه‌ای معنادار و مرتبط برای کاربران می‌شود.

تفاوت دوم) طراحی (Design) یا نمونه‌سازی (Prototyping)

طراحان UX و UI ممکن است روی یک محصول کار کنند، اما وظایف و اهداف متفاوتی دارند. طراحان UX اغلب فریم‌های سیمی و نمونه‌های اولیه قابل آزمایش را ایجاد می‌کنند که اساس جریان کاربر یک وب‌سایت یا سرویس را تشکیل می‌دهند، در حالی که طراحان UI محصولات و طرح‌هایی را نهایی می‌کنند که باعث تعامل کاربر می‌شود.

تفاوت سوم) جزییات (Details) یا سطح بالا (High-Level)

در ادامه بررسی طراحی UX و UI چیست، به تفاوت جزیی‌نگری این دو نقش اشاره می‌کنیم. تفاوت دیگر بین طراحان UI و UX سطح جزییاتی است که در کار آن‌ها وجود دارد. طراحان UI روی صفحات، دکمه‌ها و تعاملات جداگانه کار می‌کنند تا مطمئن باشند که این بخش‌ها کاملا کاربردی، متناسب با هویت بصری برند و روان هستند.

طراحان UX دیدگاه سطح بالایی از یک محصول یا خدمات دارند و اطمینان پیدا می‌کنند که مسیر حرکت کاربران در یک سایت، محصول، سرویس یا و… کاملا تحقق‌ پیدا کند و با اولویت و اهداف کسب‌وکار سازگار باشد.

طراحان UX و UI چطور با هم کار می‌کنند؟

اگرچه آن‌ها مسئولیت‌های مختلفی دارند، اما خروجی طراحی و کار طراحان UX و UI کل فرآیند طراحی و قابلیت استفاده یک سایت یا برنامه را تشکیل می‌دهند. این دو بخش کنار هم و به صورت مکمل کار می‌کنند تا یک مسیر حرکت مثبت و شهودی برای فعالیت و تعامل کاربر بسازند.

نکته‌ای که باید در نظر داشته باشید این است که عناصر UX یک سایت یا برنامه (مثل تجربه پیام‌رسانی و احساس مشتری)، روی طراحی رابط کاربری آن (مثل ساختار فنی و زیبایی‌شناختی) ساخته شده است.

یک طراح UX چه کاری انجام می‌دهد؟

مسئولیت‌های طراح UX شامل موارد زیر است:

• توسعه استراتژی (Strategy development)
• آزمایش (Testing)
• پیاده‌سازی (implementation)
• تجزیه‌وتحلیل محصولات/خدمات (Analysis of products/services) و طرح کلی آن

همه این بخش‌ها در راستای درک بهتر رفتار کاربر و تمرکز روی بهبود تجربه کاربر است.

استراتژی محتوا (Content Strategy)

استراتژی محتوا بر برنامه‌ریزی، ایجاد و اجرای محتوا متمرکز است که می‌تواند شامل متن، تصاویر و عناصر چند رسانه‌ای یعنی ویدئو، موشن و… در یک صفحه یا یک برنامه باشد.

استراتژی محتوا همیشه بر عهده یک طراح UX نیست، اما خیلی از سازمان‌ها بر طراحی محتوامحور تأکید دارند تا تجربه مؤثرتری ارائه دهند.

وظایف مرتبط با استراتژی محتوای UX عبارتند از:

• تحلیل مشتری (Customer analysis)
• ممیزی و نقشه‌برداری محتوا (Content auditing and mapping)
• تحلیل رقبا (Competitor analysis)

تست و نمونه‌سازی (Testing and Prototyping)

آزمایش و ساخت پروتوتایپ یا نمونه، بخش‌های مهمی از فرآیند طراحی UX هستند. بیشتر طرح‌ها قبل از رسیدن به مرحله نهایی چندین بار تکرار می‌شوند و این تغییرات در طول مسیر پشتیبان‌گیری می‌شوند.

تسلط بر انواع روش‌های تحقیق رایج (مثل تست A/B) هم یک بخش مهم برای طراحی UX است، چراکه باید بدانید در چه شرایطی با چه تقسیم‌بندی کاربران با چه طرحی و… این تست‌ها را پیاده‌سازی کنید.

وظایف مربوط به آزمایش و ساخت نمونه (همان پروتوتایپ) عبارت هستند از:

• تست A/B بین قرارگیری دکمه‌ها، طرح‌بندی متن یا سایر عناصر طراحی (A/B testing)
• وایرفریم ساختار اصلی طرح‌ها (Wireframing)
• نمونه‌سازی طرح‌ها برای آزمایش عملکرد (Prototyping)

هماهنگی و تحلیل (Coordination and Analysis)

طراحان UX با یک تیم طراحی گسترده‌تر برای ایجاد محصولات و خدمات برای یک سازمان کار می‌کنند. این فرآیند شامل برنامه‌ریزی، توسعه استراتژی، اجرا و تجزیه‌وتحلیل پروژه‌ها پس از اجراست. چرا بعد اجرا؟

چون بعد از اینکه کاربر با محصول تعامل کافی داشت، روی دیتای مربوط به رفتار کاربر تمرکز کرده و با تجزیه‌وتحلیل آن برای بهبود تجربه کاربری به جمع‌بندی می‌رسند.

طراحان UX زمان زیادی را برای برنامه‌ریزی برای پروژه‌های آینده، تجزیه‌وتحلیل طرح‌های موجود و ردیابی عملکرد طرح‌های خود صرف می‌کنند.

وظایف مشترک هماهنگی و تجزیه‌وتحلیل عبارت هستند از:

• برنامه ریزی طراحی (Design planning)
• تجزیه و تحلیل طرح ها و به روز رسانی در صورت نیاز (Analyzing)
• پیگیری اهداف و معیارها (Tracking)

تحقیقات مصرف‌کننده (Consumer Research)

بهترین طراحی‌های UX بر اساس تحقیقات میدانی، گفت‌وگو با کاربران و نظرسنجی‌ها انجام می‌شوند؛ چراکه کاربران و مشتریان طی تحقیقات و مصاحبه مشتری و… درباره مشکلاتشان و آنچه می‌تواند با یک طراحی خاص حل شود، صحبت خواهند کرد. این موضوع به طراحان UX برای بهبود طراحی‌ها کمک می‌کند.

تحقیقات UX می‌تواند شامل پرسشنامه‌ها، نظرسنجی‌ها، گروه‌های متمرکز، آزمایش محصول یا سایر روش‌های تحقیق باشد. انتخاب بهترین روش‌ تحقیق به چیزی بستگی دارد که یک سازمان می‌خواهد درباره یک محصول یا کاربران آن بداند.

به عنوان مثال، داده‌های کیفی از مصاحبه‌ها می‌تواند به سازمان نشان دهد مصرف‌کنندگان در مورد یک محصول یا خدمات چه احساسی دارند؛ در حالی که داده‌های کمی از نظرسنجی‌ها می‌تواند نشان دهد کاربران چگونه یک ویژگی جدید یا طراحی مجدد را مشاهده یا از آن استفاده می‌کنند.

وظایف رایج تحقیقات مصرف‌کننده عبارت هستند از:

• طراحی ابزار تحقیق (Designing research)
• برگزاری گروه‌های متمرکز (Conducting focus groups)
• تجزیه‌وتحلیل داده پرسشنامه‌ها و نظرسنجی‌ها (Analyzing data)

یک طراح رابط کاربری چه کاری انجام می‌دهد؟

بخش دیگر سوال طراحی UI و UX چیست، به تجربه رابط کاربری اشاره دارد. طراحان رابط کاربری بر ویژگی‌های رابط کاربری محصول یا خدمات نظارت می‌کنند.

آن‌ها مسئول انتخاب فونت‌ها، ایجاد عناصر بصری و اطمینان از جذابیت بصری اجزا یا صفحات جداگانه متناسب با اهداف محصول هستند. طراحان UI مسئول سبک کلی و عملکرد طراحی یک محصول یا خدمات هستند.

ایجاد و حفظ سبک برند (Creating and Maintaining Brand Style)

ایجاد یک سبک برند بصری تعریف‌شده برای اکثر مشاغل مدرن بسیار مهم است. داشتن هویت بصری مشخص برای برند جزء اصلی در فرآیند طراحی UI است. طراحان رابط کاربری اغلب وظیفه ایجاد محصولاتی را بر عهده دارند که از نظر زیبایی‌شناختی با ویژگی‌های برند مطابقت دارند.

وظایف مربوط به حفظ سبک برند عبارت هستند از:

• ایجاد راهنماها و استانداردهای سبک برند
• حفظ استانداردهای طراحی در دسترس
• پیاده‌سازی سبک برند به طور مداوم در محصولات یا خدمات

طراحی بصری (Visual Design)

طراحان رابط کاربری تک‌تک عناصر یک موجودیت دیجیتال از جمله تایپوگرافی، رنگ، طراحی دکمه‌ها و سایر زمینه‌هایی را که به یک رابط قوی کمک می‌کنند، به طور کامل طراحی و بهینه می‌کنند.

وظایف مربوط به طراحی بصری عبارت هستند از:

• طراحی دکمه‌ها و سایر عناصر قابل‌کلیک
• بخش‌های رنگ‌آمیزی و عناصر یک سایت یا خدمات
• انتخاب فونت و حروف‌چینی مناسب

طراحی تعاملی (Interactive Design)

بسیاری از طراحان رابط کاربری هم عناصر تعاملی یک سایت یا سرویس را توسعه داده و پیاده‌سازی می‌کنند. این فرآیند می‌تواند شامل انیمیشن‌ها یا سایر عناصر تعاملی باشد.

به عنوان مثال یک طراح رابط کاربری ممکن است یک انیمیشن در بخشی از سایت طراحی کند که بعد از کلیک کاربر روی یک دکمه فعال شود.

نمونه هایی از وظایف طراحی تعاملی در طراحی UI عبارت هستند از:

• ایجاد انیمیشن برای عناصر در یک صفحه
• توسعه عناصر تعاملی شامل تصاویری مانند ویدیو یا عکس
• مدیریت نحوه حرکت محتوا هنگام تعامل کاربر با آن

طراحی واکنش‌گرا (Responsive Design)

محصولات و خدمات مدرن باید در طیف وسیعی از دستگاه‌ها از جمله لپ‌تاپ، رایانه‌های رومیزی، تبلت‌ها و تلفن‌های هوشمند قابل‌دسترسی باشند. طراحی ریسپانسیو یا واکنش‌گرا به فرآیند ایجاد محتوایی اشاره دارد که بتوان آن را در انواع مختلف صفحه‌نمایش‌ها و دستگاه‌ها به راحتی با کیفیت مشابه مشاهده کرد.

این به ویژه برای طراحی سایت بسیار مهم است. به این دلیل که سایت‌ها باید در همه چیز از یک مانیتور 27 اینچی گرفته تا یک صفحه نمایش تلفن هوشمند 5 اینچی قابل مشاهده و استفاده باشند.

نمونه‌هایی از وظایف طراحی واکنش‌گرا عبارت هستند از:

• توسعه سایت یا طرح‌بندی برنامه‌های انعطاف‌پذیر
• ایجاد عناصری که با امکان تغییر اندازه سریع
• مدیریت راهنماهای سبک طراحی واکنش‌گرا

چرا دانستن هر دو نوع طراحی UX و UI مهم است؟

به دلیل نقش مکمل طراحی رابط کاربری و طراحی تجربه کاربری در توسعه وب، مهارت‌های طراحی UI و UX به طور طبیعی با هم مرتبط هستند.

با داشتن دانش کافی از هر دو نوع طراحی، متخصصان در هر رشته می‌توانند به یک فرآیند طراحی منسجم‌تر و شفاف‌تر کمک کنند که منجر به خلق محصول نهایی بهتر و قابل‌استفاده‌ می‌شود.

جمع‌بندی: طراحی UI/UX چیست و چرا مهم است؟

در این مقاله به طور مفصل به سوال طراحی UI و UX چیست، پرداختیم. گفتیم طراحی تجربه کاربری (UX) به سفر کاربر حین تعامل با محصولات یا خدمات یک کسب‌وکار اشاره دارد که تجربه معنا‌داری را برای کاربران فراهم می‌کند؛ اما طراحی رابط کاربری (UI) به رابط‌های واقعی مثل دکمه‌ها یا ویجت‌ها، متن، تصاویر، اسلایدر و سایر عناصر تعاملی اشاره دارد که کاربران با آن درگیر هستند.

به همین دلیل هنگام طراحی یک محصول، سرویس یا سایت برای کسب‌وکارتان به هر دوی این مهارت‌ها نیاز دارید تا به صورت مکمل بتوانید هم ظاهر مناسب و هم‌راستا با هویت بصری برند داشته باشید و هم بتوانید تجربه کاربری مطلوبی در اختیار مشتریان و مخاطبان بگذارید.

پرسش‌های متداول

طراحی UI چیست؟

طراحی رابط کاربری (UI) به رابط‌های واقعی مثل دکمه‌ها یا ویجت‌ها، متن، تصاویر، اسلایدر و سایر عناصر تعاملی اشاره دارد که کاربران با آن درگیر هستند.

طراحی UX چیست؟

طراحی تجربه کاربری (UX) به سفر کاربر حین تعامل با محصولات یا خدمات یک کسب‌وکار اشاره دارد که تجربه معنا‌داری را برای کاربران فراهم می‌کند.

چه تفاوتی بین طراحی UI و UX وجود دارد؟

طراحان رابط کاربری به شکل ظاهری سایت و چیزی که دیده می‌شود، می‌پردازند. در مقابل طراحان تجربه کاربری به تجربه و احساسی که کاربران حین تعامل با سایت یا محصول دیجیتال دارند، تمرکز دارند. همچنین طراحان رابط کاربری به طراحی سایت توجه می‌کنند، در حالی که طراحان تجربه کاربری به پروتوتایپینگ یا نمونه‌سازی برای خلق تجربه بهتر اهمیت می‌دهند.