امروزه در صنعت چاپ از تکنیک‌های متنوعی استفاده می‌شود. انواع اصلی چاپ‌های صنعتی عبارت‌اند از:

• لیتوگرافی افست (Offset Lithography)
• گراور (Gravure)
• فلکسوگرافی (با استفاده از غلطک‌های پلاستیکی) (Flexography)
• امنیتی (Security)
• اسکرین (Screen Printing)
• دیجیتال (Digital Printing)

علاوه بر این تکنیک‌های اصلی، تکنیک‌های مختلف جانبی نیز برای کاربردهای خاص طراحی شده‌اند. برای مثال تکنیک فلاک، برجسته، گود (اینتالیو)، پد و حرارتی از این دسته‌اند.

چاپ افست  (Offset Lithography)

در این تکنیک، از طرح مورد نظر فیلم، زینک یا پلِیت گرفته می‌شود (که در واقع زینک و پلِیت از جنس آلومینیوم است) و بر روی دستگاه چاپ قرار می‌گیرد. با آغشته کردن زینک به جوهر، تنها بخش تصویر روی صفحه، جوهر را به خود می‌گیرد. سپس تصویر آغشته به جوهر از صفحه‌ی فلزی بر روی روکشی لاستیکی دستگاه چاپ منتقل شده و در نهایت روی سطح مورد نظر چاپ می‌شود. از این روش برای چاپ روی کاغذ، مقوا و در کل موادی که سطح کاملاً تخت دارند، استفاده می‌شود.

شکل زیر یک دستگاه چهار رنگ چاپ افست بر روی کاغذ را نمایش می‌دهد. در قسمت انتهایی دستگاه، محل ورود صفحه‌های کاغذی وجود دارد. چهار مخزن بزرگ وسط دستگاه، همان واحدهای چاپی بوده که هر کدام مخصوص یک رنگ هستند. معمولاً در ابتدا رنگ مشکی (key) چاپ شده و سپس به ترتیب نوبت به رنگ‌های آبی (cyan)، قرمز (magenta) و زرد (yellow) می‌رسد(CMYK). سمت چپ تصویر، زیر میز فرمان و صفحه‌ی نمایشگر که مخصوص کنترل مراحل چاپ هستند، محل قرارگیری صفحه‌های چاپ‌شده دیده می‌شود.

دستگاه چاپ افست

برای کارهای تعداد بالا، از دستگاه‌های چاپی که با رول‌های کاغذ کار می‌کنند استفاده می‌شود. تصویر زیر یک دستگاه چاپِ بزرگ را نشان می‌دهد. روند چاپ در این دستگاه‌ها آنقدر سریع است که برای خشک شدن جوهر به یک بخش خشک‌کن نیاز دارند. مخزن مشکی بزرگ در انتهای سمت راست تصویر، کوره‌ی دستگاه است.

امروزه افست پرکاربردترین روش در تولید انواع محصولات از جمله کتاب، روزنامه، ست لوازم تحریر اداری، مقوای بسته‌بندی، پوستر و انواع دیگر تولیدات است. موارد مختلف استفاده از این روش را می‌توانید در نمودار پایین مشاهده کنید.

در مورد خدمات چاپی پرمون طرح بیشتر بخوانید: آژانس تبلیغاتی پرمون طرح – واحد چاپ

چاپِ گراور (Gravure)

اساس چاپِ گراور یا هلیوگراور مشابه روش چاپِ گود است. در این روش از کلیشه‌های فلزیِ استوانه‌ای شکل استفاده می‌شود. طرح مورد نظر به صورت تفکیک رنگ روی این استوانه‌ها حک می‌شود. این روش به علت پرهزینه بودن ساخت و تولید استوانه‌های چدنی، برای چاپ‌های تیراژ پایین مقرون به صرفه نیست. در واقع پروژه‌های چاپی که تیراژ خیلی بالایی دارند و استفاده از روش افست برایشان مقرون به صرفه نیست، با روش هلیوگراور چاپ می‌شوند. گراور برای تولیدات انبوه مثل روزنامه‌ها، مجلات و بسته بندی‌ها به کار می‌رود. موارد مختلف استفاده از این روش را می‌توانید در نمودار پایین مشاهده کنید.

چاپ فلکسوگرافی (Flexography)

در این تکنیک، در ابتدا محتوای دلخواه بر روی کلیشه‌های فتوپلیمر و لاستیکی ایجاد می‌شود. صفحه‌ی لاستیکی به جوهر آغشته شده و سپس نقش بر روی سطح مورد نظر چاپ می‌شود. از این روش برای چاپ روی کاغذ، متالایز، نایلون، فویل و پلاستیک استفاده می‌شود. فلکسوگرافی به طور اصلی در بسته‌بندی محصولات، برچسب‌ها و بعضی مواقع در روزنامه کاربرد دارد.

در حال حاضر برخی برای چاپِ بسته‌بندی به جای فلکسوگرافی از روش دیجیتال استفاده می‌کنند.

چاپ امنیتی (Security Printing)

در این روش از کاغذهای خاصی که در زمینه آن واترمارک (watermark) وجود دارد استفاده می شود. این واترمارک‌ها دو نوع خاکستری و سفید دارند. واترمارک‌های خاکستری دارای تُن (tone) خاکستری با درجه‌ی ۰ تا ۱۰۰ درصد هستند و از میزان اهمیت و امنیت بالاتری نسبت به واترمارک سفید برخوردار هستند.

یکی دیگر از موارد امنیتیِ کاغذهای مورد استفاده در این روش، فیبرهای نوری به کار رفته در خمیره‌ی این کاغذها است. فیبرهای نوری دو دسته هستند: دسته‌ی اول با چشم غیرمسلح دیده می‌شوند (مریی) و دسته‌ی دوم با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند (نامریی). فیبرهای به کار رفته در دسته‌ی دوم را می‌توان با استفاده از نور ماورای بنفش دید. فیبرهای نوری در چندین رنگ مثل زرد، سبز، آبی و قرمز به کار می‌روند. فیبر نوری قرمز تا کنون جعل نشده و از بالاترین درجه‌ی امنیتی برخوردار است. در ایران در تمام چک‌پول‌ها و دسته‌چک‌ها از فیبر نوری قرمز رنگ استفاده شده است.

ویژگی بعدی نخ امنیتیِ به کار رفته در خمیره‌ی کاغذ در هنگام ساخت آن است. در این روش امنیتی از دو نوع نخ امنیتی استفاده می‌شود: نوع پنجره‌ای (windowed) که لابه‌لای الیاف کاغذ به صورت یک در میان بافته شده است و نوع دیگر نخ که به صورت محاط شده (Embeded) است و به طور کامل در بافت کاغذ قرار می‌گیرد.

از ویژگی‌های دیگر چاپ امنیتی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• میکرو تکست: میکروتکست‌ها نوشته‌های خیلی ریزی هستند که در حالت عادی به صورت یک خط دیده می‌شوند و تنها در صورت استفاده از ذره بین یا لوپ قابل مشاهده هستند.
• انواع مرکب آلترناتیو: که در واقع مرکب‌هایی هستند که زیر نور فرابنفش و یا مادون قرمز تغییر رنگ می‌دهند و شامل رنگ‌های زرد، قرمز و سبز هستند.
• مرکب حرارتی: که با گرما و حرارت نمایان شده و بعد از مدت کوتاهی دوباره محو می‌شود.

چاپ اسکرین (Screen Printing)

همان‌طور که از نام آن مشخص است، در این تکنیک از صفحه‌‌ای پارچه‌ای یا توری با سوراخ‌های خیلی ریز استفاده می‌شود و تصویر مورد نظر روی این توری نقش می‌بندد. بخش‌هایی از صفحه را با ماده‌ی نفوذ ناپذیر پوشش می‌دهند. جوهر از طریق قسمت‌های آغشته نشده به ماده بر روی سطح مورد نظر نفوذ کرده و تصویر را ایجاد می‌کند. مزیت اصلی این روش، توانایی چاپ روی سطوح ناهموار و غیرمسطح و طیف گسترده‌ای از مواد ازجمله کاغذ، پارچه، شیشه، سرامیک، چوب و فلز می‌باشد.

تصویر زیر دستگاه اسکرین مخصوص چاپ روی پیراهن را نشان می‌دهد.

چاپ دیجیتال (Digital Printing)

چاپگرهای جوهرافشان و لیزری از رایج‌ترین چاپگرها هستند که تونر طرح را روی سطوحی از جنس کاغذ، کاغذ عکاسی، بوم، چوب، فوم، شیشه، سنگ و … چاپ می‌کنند.

اصلی‌ترین تفاوت روش دیجیتال با افست، حذف مراحل پیش از چاپ ( لیتوگرافی) است که این امر باعث کوتاه‌تر شدن فرآیند چاپ دیجیتال شده است. همچنین با این روش، امکان چاپ در تیراژ محدود وجود دارد (چاپ یک نسخه از طرح در تیراژ پایین و با هزینه‌ی کم). به همین دلیل این روش در مواردی مثل تهیه‌ی نمونه یا چاپ محصولاتِ کم‌تعداد در زمان کم کاربرد زیادی دارد.

چاپ دیجیتال را می‌­توان از نظر ابعاد به دو دسته تقسیم کرد:
–  در ابعاد متوسط: که حداکثر ابعاد کارهای چاپی A3+ یعنی ۳۳*۴۸ سانتی‌متر خواهد بود. بخش عمده‌ای از سفارشات چاپی دیجیتال مانند کارت ویزیت، بروشور، کاتالوگ، برچسب و … در این ابعاد هستند.

–  در ابعاد بزرگ (large format): که تا عرض ۳۰۰ سانتی‌متر را شامل می‌شود و با دو کیفیت indoor و outdoor عرضه می‌شود. این ابعاد مناسب مصارف فضای داخلی (Indoor) و فضای باز (outdoor)  هستند.

سایر تکنیک‌های چاپ

• برجسته (Letterpress): در گذشته این تکنیک کاربرد فراوان داشته است. امروزه بیش‌تر برای برجسته کردن بخشی از طرح چاپ‌شده یا برای بافت‌دار کردن کاغذ استفاده می‌شود. برجسته‌سازی با استفاده از کلیشه، تصویری روی یک تکه کاغذ و اعمال فشار و حرارت انجام می‌شود. این تکنیک باعث برجسته شدن یک طرفِ چاپ و گود شدن پشتِ آن می‌شود.
• فلوک (Flock Print): چاپِ مخمل یا فلوک در واقع پوششی از پودر مخمل است که به رنگ‌ها و اندازه‌های مختلف روی سطوح چسب‌کاری شده می‌چسبد. فرآیند مخمل‌پاشی یا جیرسازی به معنی فرو بردن سطوح چسب‌کاری شده در پودر هایی با طول و سطح مقطع متفاوت است. از موارد استفاده‌ی روش فلوک می‌توان به مقوای تزئینی، کارت پستال، جعبه‌های خودکار و خودنویس و جواهرآلات، پارچه‌های مخمل و جیر اشاره کرد.
• تامپو (Pad Printing): چاپِ تامپو با استفاده از لاستیکی از جنس سیلیکون (که به ان تامپو یا tampon می‌گویند) انجام می‌شود. در این روش لاستیکِ سیلیکونی برجستگی ندارد. این روش (به خاطر استفاده از کلیشه‌ی گود) در گروه چاپ‌های گود قرار می‌گیرد. از ویژگی‌های این روش، امکان چاپ روی مواد مختلف (از نظر جنس و شکل هندسی آنها) است. با به کارگیری روش تامپو می‌توان روی سطوح صاف، منحنی، گرد و حتی کُروی عمل چاپ را انجام داد.

برگرفته از: prepressure.com ۱۰۰barg.com